BATMAN: Medeniyetlerin Doğuşu ve Petrolün Gücü

Batman, tarihi ihtişamı ve doğal zenginliği ile ün salmıştır. Şehir; Toros Dağları'nın görkemi ve Dicle Nehri'nin kolu olan Batman Çayı'nın hayat verdiği verimli topraklarda kurulmuştur. Geçmişte Arapların, Selçukluların, Moğolların ve Osmanlıların kültürel izlerini taşıyan şehir, geçmişten bugüne sayısız değerli kalıntıya ev sahipliği yapmaktadır.

Kritik Tarihi Buluşlar

• 14.000 Yıllık Geçmiş: Hasankeyf'in yerleşim tarihi, sadece Orta Çağ'a değil, günümüzden 14.000 yıl öncesine, yani Neolitik Çağ'a kadar uzanır.
• Hallan Çemi Höyüğü: Kozluk'ta bulunan bu höyük, yerleşik hayata geçiş sürecinin en eski kanıtlarından biridir.
• Batman Müzesi: Şehir merkezindeki müze, Cilalı Taş Devri'nden Osmanlı dönemine dek uzanan zengin ve kapsamlı bir arkeolojik koleksiyona sahiptir.

Eski kireçtaşı yapılara oyulmuş büyük kalesi ile bilinen Hasankeyf, özellikle Artuklu Selçuklularının başkenti olduğu dönemde altın çağını yaşamıştır. Günümüzde, Ilısu Barajı sonrası yeni yerine taşınan eserlerle, tarih burada yeniden ayağa kalkmaktadır.

Görülmesi Gereken Önemli Eserler

• Zeynel Bey Türbesi: Akkoyunlu Uzun Hasan'ın oğlu anısına 1473'te yapılmıştır. Anadolu'da tek örnek olan bu türbe, yöredeki taş yapıların aksine tuğla kaplama ile inşa edilmiştir.
• Er-Rızk Camii: 1409 tarihli Eyyûbi eseri. Minaresinde "cennetle müjdelenen on sahabenin isimleri" yazılıdır.
• Taşınan Miras: Zeynel Bey Türbesi, İmam Abdullah Türbesi ve Er-Rızk Camisi'nin minaresi dahil olmak üzere **7 kritik tarihi eser**, özel modüler sistemler (SPMT) kullanılarak Yeni Kültürel Park Alanı'na taşınmıştır.
• Mor Kiryakus Manastırı: M.S. 5. yüzyıla tarihlenen bu manastır, bölgenin Hristiyanlık tarihi açısından da ne kadar önemli bir piskoposluk merkezi olduğunu kanıtlar.

Batman ve Diyarbakır sınırları üzerindeki bu anıtsal yapı, Artuklu Hükümdarı Timurtaş bin İlgazi tarafından 1147 yılında inşa edilmiştir. Malabadi, sadece bir geçiş noktası değil, Orta Çağ mühendisliğinin erişilmez bir şaheseridir.

• Konaklama Odaları: Köprünün kemerinin her iki yanında, kervanların ve yolcuların dinlenmesi, konaklaması ve hatta balık tutması için tasarlanmış **pencereli küçük odalar** (şahneşinler) bulunur.
• Doğal Güzellik: Köprünün kendisi kadar, onu çevreleyen Dicle Nehri kıyısı ve doğal peyzaj da fotoğrafçılar ve doğa yürüyüşçüleri için vazgeçilmez bir cazibe merkezidir.

Kadim geçmişine rağmen, **Batman**'ın bugünkü kimliği 20. yüzyılın ortalarında yaşanan hızlı gelişimle şekillenmiştir. Bu gelişimde **petrol** kritik rol oynamıştır.

İdari ve Coğrafi Kimlik

• Petrolle Gelen İl: Bugünkü Batman'ın çekirdeğini oluşturan **İluh köyü**, 1930'lardan itibaren petrolün bulunmasıyla hızla büyümüştür.
• 72. İl: Batman, 16 Mayıs 1990 tarihinde 3647 sayılı kanunla, Siirt ve Mardin illerinden aldığı ilçelerle (Beşiri, Kozluk, Sason, Hasankeyf ve Gercüş) **Türkiye Cumhuriyeti'nin 72. ili** olmuştur.
• Su Yolları: **Dicle Nehri** il topraklarını kat ederken, **Batman Çayı** ise Diyarbakır ile olan sınırın büyük bir kısmını belirler.
• Doğal Zenginlik: Bölge, özellikle **Raman Dağı** çevresinde yer alan zengin maden ve petrol yataklarına ev sahipliği yapar. Ayrıca yörede **4000'den fazla doğal mağara** bulunmaktadır.

Ekonominin Dinamosu: Petrol

Sizin seçtiğiniz bu videolar, Batman'ın eşsiz coğrafyasını ve tarihi dokusunu ekrana taşıyor. İzlemeye değer!

Ulaşım: Batman, gelişmiş **demiryolları ve geniş otoyollarla** iyi bağlantılara sahiptir. **Batman Havalimanı** da şehir merkezine oldukça yakındır. Bölgenin hızla akan **Sason Çayı**, su sporları (rafting) için de uygun bir potansiyele sahiptir.

Alışveriş: Petrol endüstrisinin getirdiği zenginliğin yanı sıra, çarşılar hala geleneksel yaşamın merkezidir. Buralarda **el dokuması halılar, kilimler, gümüş süslemeler ve otantik antika parçalar** bulabilir, yöresel lezzetlerin tadına bakabilirsiniz.